فین تک چیست؟
فین تک چیست؟ فین تک در ایران چه اوضاعی دارد؟ کاربرد و اهداف فین تک، مجموعاً در رابطه با بهبود انواع فعالیت‌های مالی با کمک امکانات حاصل از تکنولوژی است. از این رو فین تک را می‌توان تحت عبارت تکنولوژی مالی معرفی کرد.این تکنولوژی مالی تا به حال مسیر پر فرازی را پشت سر گذاشته، مسیری که اگر آن را بررسی کنید شاهد گسترش و پیشرفت رو به جلوی آن خواهید شد.
فین تک نیز یکی از همین پدیده‌هاست که افراد در زندگی روزمره خود از آن استفاده میکنند. گسترش تکنولوژی و دستیابی به یافته‌های پیشرفته‌تر باعث شده فین تک هم به مرور زمان دچار تغییرات رو به جلویی شود، تا این که در حال حاضر به نقطه‌ی فوق العاده‌ای از نظر کاربرد و اهداف رسیده است. امروز در این مقاله از مجله پی استار قصد داریم تا درباره فین تک صحبت کرده و فین تکهایی که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند و همچنین از مهم‌ترین کاربرد‌ها و اهداف آن را را بررسی کنیم.
فین تک چیست؟
فین تک یا fintech یک اصطلاح جدید است که برای توصیف فناوری‌های مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر گونه فناوری در زمینه خدمات مالی را شامل می‌شود. یعنی از مشاغل گرفته تا مصرف کنندگان شامل این پروتکل جدید می‌شوند.
در حقیقت در اینجا فین تک نوعی شرکت است که خدمات مالی را به واسطه نرم افزار و یا هر فناوری دیگری به مصرف کنندگان و مراجعین ارائه می‌کند. همچنین از برنامه‌های پرداخت تلفن همراه تا برنامه‌های مرتب با رمزارزها را ارائه می‌کند.
به طور کلی می‌توان گفت که هر شرکتی که از اینترنت، فناوری نرم افزار، خدمات ابری و دستگاه‌های تلفن برای انجام و یا اتصال به خدمات مالی بهره‌وری می‌کند، در حوزه فین تک دخیل است. بسیاری از محصولات حوزه فین تک برای تسهیل ارتباطات اقتصادی افراد مصرف کننده طراحی شده است. البته اصطلاح فین تک برای فناوری‌های تجاری (یعنی از یک تجارت به تجارت دیگر) نیز کاربرد دارد.
ما سال‌هاست از این تکنولوژی استفاده می‌کنیم. مثلا دستگاه‌های عابر بانک از اولین نشانه‌های ظهور تکنولوژی فین تک می‌باشد. ولی فین تک توانسته تا در سال‌های جدید به درستی یک راه جدید برای خود ایجاد کند. پیشرفت آن نیز در سال‌های اخیر قابل ملاحظه بوده است. این روزها خدمات گسترده‌ای را از این زمینه دریافت می‌کنیم و وجود آن زندگی را برای ما راحت‌تر کرده است. با استفاده از فین تک می‌توان به خدمات زیر دسترسی داشت:
مدیریت حساب‌ها
سهام تجاری
پرداخت هزینه‌ها
پرداخت فاکتورها
مدیریت بیمه
و…
زمینه‌های کاربرد فین‌تک
در حال حاضر زندگی همه افراد جامعه تا حد زیادی در گرو دستاورد‌های تکنولوژی است، تا جایی که دیگر نمی‌توان دنیای بدون تکنولوژی را تصور کرد. فین‌تک در این میان سهم زیادی را به خود اختصاص داده و می‌توان ردپای آن را در حوزه‌های پرشماری مشاهده کرد.
به طور کلی در چند زمینه مختلف کاربرد دارد که هر کدام از آنها دارای زیر مجموعه‌های متعددی هستند.
زمینه‌های کاربرد فین‌تک‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
صفر تا صد استفاده از فین تک تماماً مزیت است، تا حدی که باید این نوآوری را یک مزیت بزرگ برای حوزه‌های مالی دنیا معرفی کرد.
حوزه پشتیبانی و زیرساخت
یکی از کاربردی ترین مواردی که بهتر است در ابتدا به آن اشاره کنیم، حوزه پشتیبانی و زیرساخت می‌باشد. فین تکهایی هستند که با اصلاح و بهبود زیرساختِ مالیِ انواع کسب و کارها، از آنها پشتیبانی میکنند. انجام فرایندهای پرداخت و دریافت، تهیه انواع اطلاعات مالی و تهیه منبع‌های سرمایه از جمله اقدامات زیرساختی و پشتیبان فین‌تک‌ها می‌باشند. گفتنی است کیفیت و نوع این کاربرد، بسته به قدرت مالی و نیروی کار متغیر است.
فین تک در صنعت بیمه
کاربرد فین‌تک‌ها در صنعت بیمه نیز یکی از پرمزیت‌ترین موارد محسوب می‌شود. با استفاده از فین تک، شرکت‌های بیمه می‌توانند تا حد زیادی منجر به گسترش و رونق صنعت خود شوند، چرا که وجود آن سبب تسهیل بهره‌مندی از انواع خدمات بیمه‌ای برای مشتری‌ها می‌شود. خدماتی مثل پذیره نویسی، پردازش ادعا و فعال‌سازی در کمترین زمان از جمله مزیت‌های ورود فین تک به صنعت بیمه هستند. همچنین گفتنی است این اتفاق باعث شده پوشش‌های اعمال شده از طرف شرکت‌های بیمه‌ای بیشتر و باکیفیت‌تر هم شوند.
ایران در زمینه فین تک بیمه‌های فعالی دارد و در این میان می‌توان به بیمه‌های زیر اشاره کرد:
بیمیتو
از کی
بیمه بازار
ایران اینشورنس
آپ
بیمه ملت
بیمیلاین
بر اساس گفته‌های آقای محمدرضا فرحی، بینان گذار بیمه بازار، در مصاحبه با هفته نامه شنبه اعلام کرده است که:
«در یک استارتاپ بیمه‌ای سه عنصر مهم وجود دارد: زیرساخت فنی، زیرساخت لجستیک و پشتیبانی و بازاریابی. اگر نمره مجموع این سه عنصر را در نظر بگیریم، قطعاً بیمه بازار با اختلاف از سایر رقبا پیش است. من این حرف را از سرمایه‌گذارانی می‌شنوم که ما و رقبایمان برای جذب سرمایه به آنها مراجعه کرده‌ایم. با این شرایط معتقدم که الان بیمه بازار در بازار رقیبی ندارد».
فین تک‌ها در حوزه تجارت
فین تک در واقع توانسته نحوه دسترسی کاربران و مصرف کنندگان به امور مالی را تغییر داده و آن را سهولت بیشتری ببخشد. این تغییرات در سال گذشته با وجود اپیدمی ویروس کووید ۱۹ سرعت بیشتری پیدا کرده و پیشرفت بیشتری کرده است. شاید بتوانیم این ادعا را کنیم که کرونا تا حدی نیز باعث شد که بسیاری از افراد به این فکر افتند که فین تک چیست و چطور می‌تواند در چنین شرایطی ما را نجات دهد.
حوزه مالی از جمله زمینه‌هایی از زندگی افراد است که چندان با تغییرات سازگار نیست و به همین دلیل می‌توانیم این فناوری را برای بانکداری و موسسه‌های مالی یک نوع تهدید بدانیم. بر اساس داده‌های سال ۲۰۱۶، افراد تقریبا ۱ تا ۳ برنامه برای مدیریت برنامه‌های مالی خود دارند. ظاهرا سرمایه گذاری در این صنعت به طرز قابل توجه در حال ارتقا و افزایش می‌باشد.
فین تک‌ها در حوزه تجارت، آن هم تجارت‌های بزرگ نیز وارد شده‌اند. فناوری‌های حاصل از فین تک این قدرت را به افراد داده تا با بهره‌مندی از هوش مصنوعی آن قادر به خواندن اطلاعات ناشی از داده‌های بزرگ شوند. با این حساب معاله گر‌ها و تجار می‌توانند بسیاری از خطرها و تهدید‌ها را پیش‌بینی کنند.
فین تک در زمینه ارائه خدمات مالی
فین‌تک‌ها در زمینه ارائه خدمات مالی برای انواع استارتاپ‌ها، شرکت‌ها، اشخاص حقیقی و امثالهم بسیار خوش درخشیده و توانسته تحولی توجه برانگیز در این زمینه به ارمغان آورد. کاربردِ خدماتیِ آن شامل ساخت انواع اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهای حوزه حسابداری می‌شود که از قدرت پشتیبانی بالایی برخوردار هستند.
بستری آماده برای سرمایه گذاری گسترده
از مزایای وجود فین تک، وجود پلتفرم‌هایی است که به کاربران این اجازه را می‌دهند تا به واسطه اینترنت بتوانند مبالغ مختلفی را دریافت کرده و یا واریز کنند. همچنین آنها می‌توانند پول را در همین پلتفرم ذخیره کنند تا به وقت لزوم از آن استفاده کنند.
امروزه برای راه اندازی یک منبع درآمد و یک کسب و کار احتیاجی نیست که فرد به صورت حضوری به یک بانک مراجعه کرده و وام خود را دریافت کند. بلکه می‌تواند با استفاده از فین تک برای پشتیبانی از یک پروژه به طور مستقیم به سراغ سرمایه گذاران بروند. نمونه‌های ایرانی مشابه در این پلتفرم، وام‌یار و تسهیلات است. ایران رنتر نیز از فین تک‌های موفق است که بدون ضامن به افراد خدمات فروش اقساطی ارائه می‌کند.
بلاک چین و رمزارز
بلاک چین و رمزارز از مشهورترین کاربردهای فین تک می‌باشد. صرافی‌هایی که با رمزارز مرتبط هستند کاربران را به جهت خرید و فروش ارزهایی همچون بیت کوین به همدیگر ارتباط می‌دهند. در کنار این خدمات، بستر بلاک چین با حفظ داده‌های اصلی در بلاک چین باعث کاهش کلاهبرداری می‌شود. اگرچه استفاده از رمزارزها و بلاک چین تا حدی برای افراد جای سوال دارد و بحث برانگیز است. اما در سال‌های اخیر این پلتفرم‌ها نقش بخصوصی در دنیای امور مالی و سرمایه گذاری بازی کردند.
پرداخت با استفاده از تلفن همراه
ساده‌ترین مثال برای درک مفهوم فین تک، پرداخت با استفاده از موبایل است. عادی‌ترین برخورد شما با فین تک این است که با استفاده از تلفن همراهتان پول واریز یا دریافت کنید. اکثر افرادی که دارای تلفن هوشمند می‌باشند از طریق تلفن‌شان مبالغ مختلفی را منتقل میکنند. بر اساس داده‌های استاتیستا، مبلغ منتقل شده از طریق پرداخت‌های موبایلی در سال ۲۰۱۹ از مرز یک تریلیون دلار گذشته است. در واقع ظهور پدیده‌ای به نام فین تک باعث شد تا خدماتی ارائه شود که کاربران بتوانند انتقالات مالی خود را از طریق اینترنت و فضای مجازی و تلفن‌های هوشمند خود جابه‌جا کنند. این سرمایه گذاری به قدری وسوسه برانگیز است که شرکت‌هایی مثل علی بابا نیز به تنهای اپلیکیشن مخصوص خود را برای تلفن‌های همراه در بازار عرضه کردند.
در ایران شاید ما از نرم افزارهای زیر بتوانیم با مفهوم فین‌تک بهتر آشنا شویم. چون این نمونه‌ها در ایران از بهترین نمونه‌ها می‌باشند که کار با آنها نیز برای کاربران مناسب و راحت است:
زرین پال
آپ
فون پی
مای ایرانسل
پی پینگ
با همتا
ارمغان
مهربانانه
گندم
جیرینگ پی
ریالو
مانییار
برخی از صاحبین این برنامه‌ها همچون زرین پال اعلام کردند که توانایی برنامه را تا حدی بالا بردند که بتوانند بالای ۱۰۰ هزار تراکنش را در هر روز انجام دهند. حدود ۲٫۲ میلیارد تومان نیز می‌توان با این ۱۰۰ هزار تراکنش در روز منتقل کرد و این چیزی است که از آینده‌ی زرین پال انتظار می‌رود. این بخشی از اظهارات بنیان گذاران زرین پال می‌باشد.
مشاوره مالی و سهام داری
متخصصان با ابداع برخی از الگوریتم‌های تحلیل گر در زمینه سرمایه گذاری و سهام و بورس، سعی میکنند تا منطقه مالی و سهام داری فین تک را تسخیر کنند. اکنون سرمایه گذاران با استفاده از تلفن همراه مشاوری دارند که بر اساس اطلاعات موجود در بازار بهترین فعالیت‌های مالی و اقتصادی را به آنها پیشنهاد می‌دهند. بر اساس گفته متخصصین این زمینه، این مشاوره‌ها در همه شبانه روز در حال کسب داده‌های بازار و تجزیه و تحلیل آنها هستند. استفاده از آنها باعث افزایش کارایی و همچنین کاهش هزینه و خطرات خواهد شد.
یکی از محبوب‌ترین و عمده‌ترین نوآوری‌ها در این زمینه توسعه برنامه‌های معاملات سهام باشد. تا قبل از این سرمایه گذارها باید برای انجام معاملاتشان به بورس اوراق بهادار مراجعه کنند. ولی اکنون آنها قادرند تا تنها با استفاده از تلفن همراه خود خرید و فروش کنند و سرمایه گذاری را ادامه دهند.
برنامه‌های بودجه بندی
از رایج‌ترین و بیشترین کاربردهای فین تک در سال‌های اخیر این است که در برنامه‌های بودجه بندی از آن استفاده کنند. این کاربرد در سال‌های گذشته طرفداران بیشتری پیدا کرده و محبوبیت آن دو چندان شده است. دریافت برخی از گزارش‌های مالی به کاربران کمک می‌کند تا پرداخت‌های ماهیانه، درآمد، هزینه و دیگر موارد را بتوانند مدیریت کرده و برای آن صرفا از تلفن همراه خود استفاده کنند. نرم افزارهای حساب داری شخصی زیر از مثال‌های ایرانی این حوزه برای فین تک می‌باشد:
نرم افزار حساب داری شخصی هلو
حساب دار شخصی نیوو
حساب دار ساختمان یار
وضعیت فین تک در ایران چطور است؟
اکنون شما به طور کامل با فین تک و کاربردهای آن آشنا هستید. در نتیجه می‌توانید نگاه عمیق‌تر و بهتری به این حوزه در کشور خودمان داشته باشید. قطعا برخی از کشورها که مشتاق رشدی تصاعدی در حوزه مالی و اقتصادی هستند تا از این طریق قادر باشند ارتباط اقتصادی بهتری با دیگر کشورها داشته باشند. در نتیجه باید از این تکنولوژی نهایت استفاده و بهره را ببرند. وضعیت آن در مقایسه با گذشته به طرز چشم گیری بهبود یافته و در سال‌های اخیر به این مسئله توجه بیشتری شده است.
بازارهای سرمایه به طور عمده‌ای از چنین تکنولوژی نظیر فین تک و خود آن استفاده میکنند و کسب و کارها هر چقدر بیشتر به این مسئله روی آورند، بیشتر سود میکنند. سال‌های زیادی است که حوزه مالی ایران به دلیل شرایط موجود در تحریم‌ها، نتوانسته تغییرات چشم گیری داشته باشد. به همین دلیل در سال‌های اخیر تقاضاهای مختلفی به جهت خدمات مبتنی بر فناوری‌های جدید خواسته شده است. همچنین رشد آن نیز به طور چشم گیری افزایش یافته است. در این حوزه کشور ما نسبت به دیگر کشورهای جهان اول کمی عقب‌تر است. ولی سرعت رشد قابل قبولی دارد. از جمله شرکت‌های فین تک که در ایران مشغول فعالیت هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پی پینگ
ایزی پی
پی دات آی آر
زرین پال
پی پرس
دنگی پال
آیدی پی
هدف از فین تک چیست؟
تکنولوژی و نوآوری‌هایی که در قالب فین تک برای انواع حوزه‌های مالی اجرا می‌شوند، را نمی‌توان برای تحقق یک هدف دانست، زیرا در دل این نوآوری، اهداف و دستاورد‌های مختلفی نهفته است، اهداف و دستاورد‌هایی تک تک آنها حائز اهمیت و مهم هستند.
فین تک ها همان استارتاپ‌هایی است که از دیرباز تا الان برای اصلاح و بهبود فعالیت‌های مختلف مالی، اعم از پرداخت، دریافت و انتقال پول به دور از روش‌های سنتی، راه‌اندازی شده‌اند. این فرایند‌ها همگی در اکثر حوزه ها دخیل هستند، از این رو اهداف پرشماری را دنبال میکنند.
فناوری‌ها و تکنولوژی‌هایی که تحت عنوان فین تک برای بهبود فعالیت‌های مالی اجرا می‌شوند، به هیچ وجه محدود به نقطه‌ی پایان نیستند، چرا که مسیر پیشرفت‌های فین تک از همان ابتدای پیدایش تا به الان خود گویای این موضوع است. تکنولوژی و فرایندهای مربوط به آن همواره دستخوش تغییرات مختلف و متعددی هستند و به یافته‌های تسهیل کننده و بهتری می‌رسند.
در قسمت پایین به مهم‌ترین و کاربردی‌ترین موارد از این اهداف فین تک اشاره کرده ایم که عبارتند از:
صرفه‌جویی در هزینه‌ها
فین تک با این که فعالیت‌های مهم و بااهمیتی در حوزه‌های مالی انجام می‌دهد اما فاقد مراکز فیزیکی است. یعنی هزینه‌ای صرف تاسیس شعبه برای آن نمی‌شود. نبود شعب فیزیکی در شهر‌ها به معنای نبود کامل آنها نیست، زیرا فقط امکان دسترسی فیزیکی به آنها وجود ندارد و شعب فین تک به صورت اینترنتی و از طریق درگاه‌های آنلاین قابل دسترسی هستند. این اتفاق باعث شده علاوه بر حذف هزینه‌های تاسیس شعب فیزیکی، هزینه‌های ناشی از رفت و آمد نیز از میان برداشته شود. که با این کار توانسته به خوبی در تحقق هدف صرفه‌جویی در هزینه‌ها موفق شود.
ارائه خدمات باکیفیت
شاید با خود بگویید با نبود شعب فیزیکی و نبود امکان مراجعه حضوری از کیفیت انجام خدمات کم می‌شود. به همین دلیل لازم است بگوییم اگر چنین عقیده‌ای دارید، سخت در اشتباهید، زیرا یکی از اهداف اصلی فین تک ارائه خدمات باکیفیت است. به عبارتی دیگر صرفه‌جویی در هزینه‌ها نه تنها هیچ تاثیری نامطلوبی بر کیفیت خدمات ندارد، بلکه حتی منجر به ارائه خدماتی باکیفیت‌تری شده است.
نبود محدودیت زمانی
افراد می‌توانند بدون در نظر داشتن تاریخ و ساعت، اقدام به انجام فعالیت‌های مالی کنند. فین‌تک با ایجاد درگاه‌های آنلاین، دست مشتریان را برای مراجعه باز گذاشته و شرایط محدودی از لحاظ زمان ندارد. یعنی مشتری‌ها می‌توانند در هر لحظه از شبانه روز از خدمات مالی مختلفی استفاده کنند.
نبود محدودیت مکانی
به واسطه شرایطی که فین‌تک ایجاد کرده، علاوه بر نبود محدودیت زمانی هیچ اثری از محدودیت مکانی هم وجود ندارد و این اجازه را به افراد داده تا در هر زمان و مکانی، قادر به استفاده از کاربردهای تکنولوژی مالی باشند.
امکان بررسی انواع خطاها و ریسک‌های احتمالی
شرایطی که فین تک برای صاحبان خدمات مالی ایجاد کرده باعث شده تا امکان بررسی انواع خطاها و ریسک‌های احتمالی را داشته باشند. در این شرایط طبیعتاً اطلاعات مشتری‌ها نه تنها بیشتر هستند بلکه در دسترسی راحت‌تری هم قرار دارند، پس فین تک در راستای بررسی و رفع انواع خطاها و ریسک‌های احتمالی تاثیر بسزایی دارد.
فین تک به مجموعه‌ای از فناوری‌های حاصل از تکنولوژی گفته می‌شود که برای تسهیل انجام فعالیت‌های مالی، برای ارائه کننده‌های خدمات مالی و هم برای استفاده‌کنندگان، ایجاد شده است.